Het Verhaal van Marijn

Zoals ik al op de homepage benoemde heb ik zelf ervaring met selectief mutisme. Zowel privé - mijn oudste zoon heeft selectief mutisme - als op mijn werk op een leefgroep in een orthopedagogisch behandelingscentrum. Hier vertel ik kort samengevat het verhaal van mijn oudste zoon Marijn, die nu vijf jaar oud is.

Vanaf dat mijn oudste zoon Marijn twee jaar was begon het op te vallen dat hij in bepaalde sociale situaties wat betreft praten stil begon te vallen. Zijn taalontwikkeling is wel altijd normaal verlopen, dus we hadden niet het idee dat hij een probleem had met het begrijpen of spreken van taal. Marijn is over het algemeen een vrolijk, verlegen, soms onzeker kind. Thuis een leuk en normaal jochie, maar soms ook wel af en toe flink eigenwijs. Met zijn broertje Jurre, nu drie jaar, kan hij de boel lekker op stelten zetten.

Met name in situaties en met mensen die hij niet goed kende gebeurde het tussen zijn tweede en derde jaar steeds vaker dat Marijn niet meer sprak. Thuis en bij mensen die hem wel vertrouwd waren bleef hij toen nog wel gewoon spreken. Steeds vaker werden Marijn of wij, meestal in zijn bijzijn, aangesproken over zijn niet spreken. Marijn ging in de daaropvolgende periode tegen steeds minder mensen spreken en vooral zijn verlegenheid werd sterker zichtbaar. Ook kwamen er meer situaties waarin Marijn wel sprak, maar dan vooral fluisterde.

Tijdens bezoeken aan het consultatiebureau heb ik mijn zorgen wat betreft het praten van Marijn geprobeerd bespreekbaar te maken. De arts vertelde mij dat veel kinderen verlegen zijn en een periode minder praten. Ik moest het maar wat tijd geven en me vooral geen zorgen maken. Ik probeerde duidelijk te maken dat dit naar mijn idee verder ging dan gewone verlegenheid en dat er meer aan de hand was, maar de arts bleef bij haar standpunt.

Op een gegeven moment leek het of Marijn weer meer wilde proberen te spreken, bijvoorbeeld op de peuterspeelzaal, waar hij nog nooit met stemgeluid had gesproken. Hij had zelf aangegeven dat hij "ging zeggen" op de peuterspeelzaal. Eenmaal binnen en aan het puzzelen zei hij inderdaad een woord hardop tegen mij, maar nadat de leidster heel enthousiast en luid tegen Marijn zei: "he, ik hoor je stem", is hij weer stil gevallen. Hij heeft er nooit meer met stemgeluid gesproken.
Een lange tijd heeft Marijn nog wel tegen een wat groter aantal mensen gefluisterd.
Later is dit echter helemaal overgegaan in stilzwijgen. Er zijn perioden van enkele dagen tot zelfs maanden geweest dat Marijn ook thuis alleen maar fluisterde.

Vorig jaar november zijn we met Marijn voor zijn ‘niet meer spreken in veel sociale situaties’ naar de huisarts gegaan. Na haar overleg met een kinderpsycholoog kregen we het advies veel met hem te lezen. Dit deden we al en het zou eerder een goed advies zijn wanneer er sprake was van een taalprobleem, wat naar ons idee niet het geval was omdat Marijn voor zijn leeftijd goed taalvaardig is.
Begin januari zijn we weer naar de huisarts gegaan en hebben we uiteindelijk een doorverwijzing gekregen voor de 'Rijngeest Groep'. Na een oriënterend gesprek met een korte observatie van Marijn is er een intake gestart. Na het eerste gesprek werd al snel duidelijk dat Marijn inderdaad selectief mutisme heeft. Drie spelobservaties, een anamnese met ons en een observatie op de basisschool hebben een duidelijker beeld gegeven wat precies het niet spreken van Marijn veroorzaakt en hebben eventuele andere stoornissen uitgesloten. We hebben een periode gezinsbegeleiding gekregen om te kijken of we met een andere aanpak Marijn konden helpen met het weer gaan spreken. Ik heb er vooral geleerd om wat afstand te nemen van de situatie en Marijn niet te veel te beschermen tegen eventueel moeilijk sociaal contact, hem geleidelijk meer laten wennen aan sociale situaties, zijn zelfvertrouwen helpen vergroten, het bieden van een leuke rustige thuisbasis en vooral ook het stellen van leeftijdsadequate grenzen.

Marijn gaat ondertussen naar de basisschool, een openbare Daltonschool bij ons in de buurt. Marijn en wij hebben het geluk dat hij een juf heeft die erg begaan is met Marijn en regelmatig tijd voor hem vrij maakt om contact met hem te hebben. Via een contactschriftje hebben we het eerste jaar gecommuniceerd met de juf over en weer over hoe het ging met Marijn. Het gaat ondertussen zo goed dat dit niet meer nodig is.

Marijn heeft naast dat wij ouderbegeleiding kregen zelf speltherapie gekregen van een kinderpsychologe bij de rijngeest groep. In eerste instantie lag de focus op het scheppen van een vertrouwde band met Marijn. Dit ging heel voorspoedig. Al snel werd er overgegaan op het doen van kleine oefeningetjes. Enerzijds om er achter te komen wat er in zijn koppie omgaat, anderzijds om hem weer tot spreken te krijgen, door bijvoorbeeld blaas- en fluisterspelletjes. Tijdens deze speltherapie heeft Marijn geleerd om zelf op een creatieve manier oplossingen te vinden voor zijn angsten. Al heel snel na het starten van Marijn zijn therapie is hij van de ene op de andere dag zowel bij onze oppas als op school hardop gaan spreken.
Wij waren hier erg door verrast en Marijn zelf ook leek het. De reacties van mensen in onze en zijn omgeving waren erg goed bedoeld, maar erg overweldigend. Na weer een paar dagen zwijgen is Marijn toch weer ‘dapper’ genoeg geweest om te gaan praten. Sinds die tijd is er een enorme stijgende lijn te zien. Marijn zit goed in zijn vel, durft meer contact te hebben en hier zelf initiatief toe te nemen. We zien aan hem dat hij enorm gegroeid is in zijn zelfvertrouwen. Marijn praat nog altijd liever niet in de kring, of tegen onbekende mensen die hem direct aanspreken, maar wanneer hij zich op zijn gemak voelt spreekt hij eigenlijk weer als ieder ander kind.

Op school heeft Marijn, zeker toen hij niet sprak veel houvast gezocht in het ritme van de dag en de week in de klas. Hij houdt de juf goed in de gaten en zoekt zonodig steun bij haar.
Het contact met andere kinderen is ondertussen goed op gang gekomen. Af en toe zie ik hem vrolijk over het plein rennen en samen met andere kinderen spelen. In de kring zoekt Marijn altijd contact met de kinderen die naast hem zitten. De andere kinderen leken er geen probleem van te maken dat Marijn niet sprak. Wel stelden ze de juf er soms vragen over. Pas toen Marijn ging praten waren sommige kinderen verbaast. Ze wisten niet eens dat hij zo goed kon praten. We merkten toen ook dat Marijn heel vaak te laag in werd geschat door het zwijgen. Mensen waren verbaasd hoe ver hij verbaal al was.

Buiten school vindt Marijn het soms nog moeilijk om contact te maken met de kinderen uit zijn klas. Wanneer ze hem begroeten bijvoorbeeld, zwaait hij niet terug en trekt hij een heel nors gezicht.
Marijn gaat ondertussen graag bij andere kinderen spelen. Afgezien van dat Marijn nog steeds angstiger dan andere kinderen kan zijn, gaat het heel erg goed met hem. Hij is een enorme inhaalslag aan het maken. Niet alleen op het gebied van spreken, maar ook op andere vlakken in zijn ontwikkeling. Blijkbaar ging er zoveel van zijn energie zitten in het selectief mutisme, dat we merken dat nu hij weer spreekt er ruimte is om zich ook op ander terrein te ontwikkelen.

Kanjer he... We houden je op de hoogte van verdere ontwikkelingen...

Natascha van Duyvenbode